Çoğu kişi pratiklik adına su ısıtıcısında kalan suyu tekrar tekrar kaynatıyor. Ancak bu alışkanlık, hem sağlık hem de cihaz performansı açısından ciddi riskler barındırıyor. Uzman görüşleri ve bilimsel verilerle bu yaygın davranışın olası zararlarını ele alıyoruz.
Alışkanlık mı, Tehlike mi? Su Isıtıcısında Suyu Yeniden Kaynatmak
Günlük yaşamda özellikle çay ve kahve tutkunlarının sıkça başvurduğu bir pratik: Su ısıtıcısında kalan suyu dökmeden tekrar kaynatmak. Ancak bu alışkanlığın düşündüğünüzden çok daha ciddi sağlık sorunlarına neden olabileceği ortaya konmuş durumda.
World Health Organization (WHO) ve çeşitli çevre sağlığı kuruluşlarının yaptığı çalışmalara göre, tekrar tekrar kaynatılan suyun içerisindeki bazı bileşikler konsantre hale gelerek zararlı etkilere yol açabiliyor.
Tekrar Kaynatma Neden Sakıncalı?
Suyun ikinci kez kaynatılması, basit bir fiziksel olayın ötesine geçiyor. Kimyasal yapısı sabit gibi görünse de, suyun içerisindeki bileşenler ısıtıldıkça değişim gösteriyor.
Uzmanlara göre bu alışkanlığın zararlı olmasının nedenleri:
- Nitrat birikimi: Özellikle musluk sularında bulunan nitrat, yüksek ısılarda nitrozamin adlı kansere yol açabilen bileşiklere dönüşebilir.
- Florür yoğunluğu: Bazı bölgelerde şebeke suyuna katılan florür, sürekli kaynatıldığında yoğunlaşarak diş ve kemik sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
- Arsenik kalıntısı riski: Topraktan ve borulardan gelen iz miktardaki arsenik, tekrar kaynatma sürecinde artabilir.
- Kireç ve ağır metal yoğunluğu: Kalsiyum ve magnezyum gibi minerallerin tekrar ısıtılması, çaydanlık veya kettle içinde tortu oluşturur ve suya ağır metal geçişine yol açabilir.
Bilimsel Gözlemler: Kaynatılan Su “Ölü” Hâle Geliyor mu?
Bir başka tartışmalı konu ise “ölü su” meselesi. Bazı çevreler, sürekli kaynatılan suyun oksijen yapısının bozulduğunu ve biyolojik değerinin azaldığını savunuyor. Her ne kadar bu görüş bilimsel olarak tamamen kanıtlanmamış olsa da, bazı araştırmalar suyun tekrar kaynatılmasıyla oksijen seviyesinin azaldığını ve tadının değiştiğini gösteriyor.
Prof. Dr. İhsan Göktaş (Kimya Uzmanı):
“Tekrar kaynatılan suyun içeriğindeki oksijen ve karbondioksit gibi uçucu bileşikler azalır. Bu da çayın veya kahvenin tadını etkileyebilir. Ayrıca bazı kimyasal kalıntıların oranı artar.”
Su Isıtıcısında Tortu Oluşumu: Sadece Estetik mi, Yoksa Sağlık Sorunu mu?
Kettle veya çaydanlık içinde zamanla oluşan beyaz tabaka, genellikle kalsiyum karbonat kaynaklıdır. Ancak bu tabaka sadece görüntü açısından değil, aynı zamanda cihaz performansı ve sağlık açısından da problem yaratabilir.
- Cihazın ısıtma verimi düşer, elektrik tüketimi artar.
- Kireçle birlikte metallerin reaksiyonu hızlanabilir.
- Uzun vadede suya ağır metaller (örneğin nikel veya kurşun) geçebilir.
Kireç oluşumunu önlemek için cihazın düzenli temizlenmesi, sirke veya limon tuzu ile arındırılması önerilir. Ancak en sağlıklı yöntem, her kaynatmadan sonra kalan suyun boşaltılmasıdır.
Çözüm Ne? Sağlıklı Su Kullanımı İçin Öneriler
Tekrar kaynatma alışkanlığından kaçınmak için uzmanların önerdiği bazı pratik önlemler şunlardır:
- Suyu her defasında taze doldurmak ve sadece ihtiyaç kadar kaynatmak
- İçme suyunu TSE onaylı su arıtma cihazları ile filtrelemek
- Kettle veya çaydanlığı haftalık olarak kireçten arındırmak
- Cam veya paslanmaz çelik su ısıtıcıları tercih etmek
- Musluk suyu kullanılıyorsa, analiz sonuçlarına göre hareket etmek
Bu basit önlemlerle hem sağlık hem de cihaz performansı açısından daha güvenli bir kullanım sağlanabilir.
Son Söz: Küçük Bir Detay, Büyük Bir Risk Olabilir
Su ısıtıcısında kalan suyu yeniden kaynatmak, pek çok kişi için zaman kazandıran basit bir alışkanlık gibi görünse de, uzun vadeli etkileri bakımından yeniden düşünülmesi gereken bir davranıştır. Özellikle şehir şebeke suyunun nitrat, florür ve ağır metal düzeyleri göz önünde bulundurulduğunda, her defasında taze su kullanımı sağlık açısından daha güvenli bir tercih olacaktır.
